Elektronik İmza ve Ağaçlar (*)

Tuncer ÜNEY

Türkiye’de e-imza uygulaması 18 Temmuz 2005 günü Telekomünikasyon Kurumu tarafından düzenlenen bir toplantı ile resmen başlatıldı. İlk e-imzalar Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener ve Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'a verildi. Kamu kurumlarına e-imza sertifikası dağıtacak TÜBİTAK ile özel kesime sertifika hizmeti sağlayacak E-Güven A.Ş. ve Türktrust firmaları da yetki belgelerini aldılar.

İki yılı aşkın bir süredir üzerinde çalışılan e-imza uygulaması için önce yasa çıkarıldı, arkasından ilgili yönetmelikler hazırlandı. Bu arada kamu kurumlarına sertifika dağıtmak üzere TÜBİTAK görevlendirildi. Özel kesim için sertifika sağlayacak e-Güven A.Ş. Türkiye Bilişim Vakfı tarafından daha yasa çıkmadan kurulmuştu. Uzun bir süreçten sonra mutlu sona ulaşıldı. Bunun ülkemizin bilgi toplumu olması yolunda çok önemli bir aşama olduğunu belirtmek isterim.

Kısaca anımsatmak gerekirse, elektronik ortamda düzenlenen belgelerin imzalanmasında kullanılan ve hukuki olarak ıslak imza ile aynı sonuçları doğuracak olan e-imza, kişiye özel olarak düzenlenen ve kırılması çok zor sayısal bilgiler demetidir. Bu yolla İnternet ortamında bilgi ve belge alış verişi artacak, işlemler hızlanacak. Her türlü güvenlik koşullarının sağlandığı bu uygulama sonucunda kağıt kullanımı da azalacak.

Şimdiden bazı kamu kurumlarının e-imza uygulamaları geliştirdiklerini biliyoruz. Örneğin SSK bildirgeleri ve vergi beyannameleri elektronik ortamda veriliyor. Dış Ticaret Müsteşarlığı Dahili İşleme Rejimi işlemlerini tümüyle elektronik ortamda gerçekleştirecek. BDDK, İMKB’ye kayıtlı şirketlerinin bilgilerinin güncellenmesi işini elektronik ortama taşıdı. Gümrük Müsteşarlığı dış ticaret işlemlerini elektronik ortamda yapılacak şekilde geliştiriyor. Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı Resmi Yazışma Yönetmeliğini, elektronik ortamda yazışma yapılmasına olanak sağlayacak biçimde güncelleştirdi. Bunlar benim bilgim dahilinde olan gelişmeler. Başka uygulamalarla önümüzdeki günlerde elektronik imza kullanımı hızla artacak.
Bu yazıda e-imza uygulamasının çevreye sağlayacağı yararı vurgulamak istiyorum. Her gün devlet dairelerinde milyonlarca sayfa kağıt kullanılıyor. Bunun için bir kestirimde bulunmak çok zor. Ama basit bir varsayım yaparak e-imza kullanımının çevreye katkısını sayısal olarak hesaplayabiliriz. Önümüzdeki yıl kamu kurumlarındaki e-imza uygulamalarından dolayı ayda 10 milyon sayfa kağıt kullanımın önlendiğini varsayalım. Her sayfanın 90 gram olduğunu kabul edersek 10 milyon sayfa 900 ton kağıt demektir. Çevrecilerin verdiği bilgiye göre 1 ton kullanılmış kağıt 8 m boyunda 40 cm çapında 4 ağaç, 20 cm çapında 16-17 ağaç kesilmesini önlüyor. Her iki gruptan yarısının kullanıldığını varsayarsak irili ufaklı 10 ağaç eder. Ek olarak, 70 m2 alan tahrip edilmez, 270 kg kirletici gazın atmosfere atılması engellenir, çöp sahalarında 2,5 m3 alandan tasarruf edilir. Bu durumda e-imza kullanımının, bir ayda 9.000, yılda 108.000 ağaç kesilmesini önleyeceğini söyleyebiliriz. Yılda 756.000 m2 alan tahrip edilmeyecek, 2.916 ton kirletici atık gaz atmosfere salınmayacak, 27.000 m3 çöp alanından tasarruf edilecek.

Yapılan araştırmalarla bir ağacın, hava kirliliğini önleme, nemi dengeleme, oksijen üretimi, toprağı geliştirme, doğayı koruma, erozyonu önleme, protein üretimi gibi yararları ile ekonomiye yılda yaklaşık 4 bin dolar katkıda bulunduğu hesaplanmış.

e-İmzanın kamu iş süreçlerinin iyileştirilmesi, verimliliğin artırması, vatandaşa daha iyi hizmet sunulması yanında bu dolaylı yararlarını da göz ardı etmemek gerekiyor. Çevrecilerin bugüne kadar e-imza konusunu bu açıdan ele aldıklarını duymadım. Dikkatlerine sunarım.

Bir ağaç dikmekten, onun kesilmesini önlemek daha akıllıca görünüyor.

(*) Üney'in Hürriyet "e-yaşam" ekindeki "e-devlet" köşesinden...